بر اساس گزارش آمار فروش و فهرست کتابهای پرفروش در بخش مجازی سیوششمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران که بر پایه تعداد نسخههای فروختهشده، منتشر شده، شاهکار ادبی «مرگ ایوان ایلیچ» از لئو تولستوی با فروش ۴۵۲۵ نسخه در جایگاه دوم در میان تمام آثار و مقام اول در میان کتابهای حوزه ادبیات قرار گرفته است.
«مرگ ایوان ایلیچ» رمانی فلسفی و روانشناسانه است و زندگی مردی را روایت میکند که در زندگی اجتماعی موفق است، اما در برابر مرگی که به زودی از راه خواهد رسید دچار چالش و فروپاشی ذهنی میشود. تولستوی در این رمان روانشناسانه و فلسفی از مرگ به عنوان ابزاری برای نشان دادن ارزش زندگی استفاده کرده است. سخن نهایی نویسنده در کتاب این است که معنای انسان بودن در میان روزمرهگیها را نباید از یاد برد. شخصیت اصلی، تنها پس از روبهرو شدن با مرگ است که تازه متوجه میشود هرگز زندگی نکرده و سراسر عمرش را به ترقی در شغل و کارهای بیمعنی دیگر پرداخته است. آن گاه، در این مدت اندکی که تا مرگ فاصله دارد، میخواهد به دنبال معنای زندگی بگردد. میتوان گفت کتاب مرگ ایوان ایلیچ داستان آدمهایی است که طعمه قید و بندهای اجتماع میشوند و مطابق آن زندگی میکنند و مطابق آن به لذتجویی میپردازند اما در نهایت هیچ چیز، جز سادگی وحشتناک تن دادن به روال معمول زندگی و رسیدن به موفقیتهای معمول زندگی برایشان باقی نمیماند و نیز خود را در برابر مرگ، سخت تنها مییابند.
درباره دلیل فروش بالای این اثر شاید مهمترین دلیل را بتوان تبلیغ این کتاب توسط مهران مدیری در برنامه «کتابباز» دانست؛ ضمن اینکه شاید جوانان ایرانی رمانهای روانشناختی و فلسفی میخوانند تا در هجمه بحرانهای متعددی که سلامت روان آنها را به خطر میاندازد بهتر بتوانند احساس و عاطفه خود و دیگران را درک کنند و به آرامش برسند.
در رتبههای بعدی، نام آثاری از بزرگان ادبیات ایران و جهان به چشم میخورد که در صدر آنها «سمفونی مردگان» اثر عباس معروفی با ۳۱۵۸ نسخه، کتابهای «بیگانه» از آلبر کامو با ۲۷۵۱ نسخه، «باروت خیس» با ۲۳۸۴ نسخه و «شبهای روشن: یک داستان عاشقانه از خاطرات یک رویاپرداز» با ۲۰۰۲ نسخه فروش خوبی را از آن خود کردهاند.
کتاب «سمفونی مردگان»، رمانی نوشته عباس معروفی است که داستان فروپاشی یک خانواده را روایت میکند. داستان این اثر در اردبیل و اندکی پس از جنگ جهانی دوم می گذرد. اورهان اورخانی، فردی شناخته شده در شهر، تصمیم می گیرد تا برادر خود را در زمستانی بسیار سرد و بیرحم پیدا کند. در طول این جستوجوی یک روزه، تمام تاریخ خانواده اورخانی در بخشهایی که به سیاق سمفونی، نام موومان بر پیشانی دارند، برای مخاطب آشکار میشود. مشکلات خانواده اورخانی، از نقطه نظرهای متفاوت پدر خانواده و هر یک از چهار فرزندش روایت میشوند و جنبههای مختلف زندگی در جامعه ای پدرسالارانه و خفقان آور را بازتاب میدهند؛ جامعهای که برادر را علیه برادر میشوراند، پدری را به طرد کردن پسر خود و سوزاندن اشعار او وامیدارد و دختری را مجبور میکند که در ازدواجی شکستخورده باقی بماند.
در بخشی از این اثر میخوانیم: «مادر هرچه میخواست بگوید میگفت و مثل همیشه به صرافت غذا خوردن و ظرف شستنش میافتاد. آیدین تا میآمد به پدر فکر کند که انگار همین دیروز با آن جسم کوچک از حجره به خانه بر میگشت، و با آن پاپاخ سیاه و پالتو طوسی رنگ، سنگینسنگین از پله بالا میرفت، ناگاه آن ابهت عجیب و آن حضور ماندنی، در خاطرهاش محو میشد و در گورستان قدیمی شهر، زیر خاک به چند تکه استخوان بدل میگشت.»
از عباس معروفی، رمان «سال بلوا» نیز جزو پرفروشهای نمایشگاه مجازی امسال بوده، که نشان میدهد این نویسنده از پرمخاطبترین اهالی قلم در زمان ماست که اقشار مختلف را با داستانهایش همراه میکند. معروفی رمان «سال بلوا» را در قالب خاطراتی در ذهن شخصیت اصلی، دختری به نام نوشافرین، روایت کرده است. نوشافرین یا نوشا، دختر مردی پرنفوذ به نام سرهنگ نیلوفری است که به منظور پیشرفت در کار خود، به شهری کوچک در حوالی استان سمنان به نام سنگسر میرود. سرهنگ معتقد است دخترش آن قدر شایسته است که میتواند ملکه ایران شود و عزم خود را جزم کرده که بهترین زندگی را برای نوشا بیافریند اما اتفاقات به این سادگیها که او فکر میکرد، پیش نمیرود و نوشا در گرداب عشق کوزه گری اسرارآمیز میافتد.
از دیگر کتابهای پرفروش حوزه ادبیات در این فهرست، «صدسال تنهایی» گابریل گارسیا مارکز، «سووشون» سیمین دانشور، «چشمهایش» بزرگ علوی، «شازده کوچولو» از آنتوان دو سنت اگزوپری، «۱۹۸۴» نوشته جورج اورول و «خاکسپاری دوم بانوی مرگ» هستند که بین ۱۹۰۰ تا ۱۳۰۰ نسخه فروش رفتهاند.
از دیگر آثار ادبی مورد اشاره در آمار پرفروشها میتوان به «جنایت و مکافات»، «یادداشتهای زیرزمینی» و «نازنین؛ یک داستان خیالی» از فیودور داستایفسکی، «سقوط» و «طاعون» آلبرکامو و «یک عاشقانه آرام» از نادر ابراهیمی اشاره کرد که هر یک میان ۱۲۰۰ تا ۹۰۰ نسخه فروش داشتهاند.
بررسی این آمار نشان میدهد که مخاطبان نمایشگاه مجازی کتاب تهران، به آثار داستانی کلاسیک و نیز کلاسیکهای مدرن جهان، توجهی ویژه داشتهاند و این آثار، و نیز رمانهای مطرح معاصر ایرانی چون «سمفونی مردگان» و «سووشون» همچنان برای مخاطبان ادبیات داستانی جذابند. در این میان ساخت سریال و فیلم از آثار ادبی و همگامی چهرههای هنری در معرفی آثار ادبی ارزشمند از جمله اقدام مهران مدیری در جذب مخاطبانش به خواندن «مرگ ایوان ایلیچ» عواملی هستند که در محبوبیت و فروش کتابها میتوانند تاثیرگذار باشند.



