انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از بیستم آبان ۱۴۰۴، در روزهای سه‌شنبه، از ساعت ۱۴ تا ۱۵:۳۰ دوره فن خطابه از کتاب «منطق شفا» بوعلی‌سینا را به‌صورت رایگان برگزار می‌کند.
دوره با تدریس نجفقلی حبیبی از چهره های برجسته فلسفه و عرفان اسلامی برگزار می‌شود. حبیبی، مصحح «قانون» است که تاکنون چندین مجلد آن به‌همت بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا منتشر شده است.
فن خطابه در کتاب «منطق شفا» یکی از بخش‌های کلیدی و کمتر شناخته‌شده منطق ابن‌سینا است، و نقش مهمی در فهم نگاه او به زبان، اقناع، و نسبت عقل و تخیّل دارد. ابن‌سینا در این کتاب، منطق را به نه فن تقسیم می‌کند: ۱. ایساغوجی (مدخل) ۲. مقولات ۳. تعبیر (عبارت) ۴. قیاس ۵. برهان ۶. جدل ۷. مغالطه ۸. خطابه ۹. شعر.
فن خطابه، هشتمین بخش از منطق است و بعد از فن مغالطه و پیش از فن شعر می‌آید. ابن‌سینا این بخش را بر اساس سنت ارسطویی (کتاب ریطوریقا ارسطو) بنا کرده، تفسیر و بسطی فلسفی‌تر ارائه می‌دهد. ابن‌سینا خطابه را چنین تعریف می‌کند: «الخطابة هی القوّة التی یُتوسّل بها إلی تَصوّرِ الأمور أو التصدیق بها علی سبیل الإقناع.» (الشفاء، المنطق، فن الخطابة، ص ۲۸۰، چاپ مصر، المطبعة الأمیریة، ۱۹۵۲) یعنی خطابه نیرویی است که به‌وسیله آن، انسان می‌تواند ذهن دیگران را به‌گونه‌ای اقناع کند که یا چیزی را تصور کنند یا بدان تصدیق نمایند، نه از راه برهان بلکه از راه اقناع.
ابن‌سینا می‌گوید: «برهان برای اقناع عقلا و اهل علم است (یقین‌آور). جدل برای گفت‌وگو با اهل نظر است (ظنّی و استدلالی). خطابه برای عموم مردم است (اقناعی و تخیّلی). او تصریح می‌کند که خطیب باید با استفاده از تمثیل‌ها، مثال‌های محسوس، و عواطف، شنونده را قانع کند، نه لزوماً برهانی قاطع ارائه دهد. «الخطابةُ إقناعٌ للجمهور بما یُشبِهُ البرهانَ ولا یبلُغه.» (همان، ص ۲۸۳).
ابن‌سینا، مانند ارسطو، سه عنصر اصلی برای خطابه برمی‌شمارد: ۱. الخَطیب (گوینده): باید واجد فضیلت اخلاقی، حسن تعبیر و آشنایی با نفوس مردم باشد، ۲. المخاطَب (شنونده): غالباً از عموم مردم است و اقناعش با تخیل، نه تعقل، انجام می‌شود، ۳. القول (گفتار): ابزار انتقال اقناع است، با ساختارهای بلاغی و تمثیلی.
او سپس خطابه را به سه نوع اصلی تقسیم می‌کند: ۱. الخطابة المشاوریة (مشورتی): برای دعوت به کارهای مفید یا نهی از زیان‌بار، ۲. الخطابة القضائیة (قضایی): برای دفاع یا اتهام در مقام داوری، ۳. الخطابة التثنینیة (تمجیدی یا ذمّی): برای ستایش یا نکوهش اشخاص و اعمال (الشفاء، المنطق، فن الخطابة، ص ۲۸۸–۲۹۱).
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در خیابان ولی‌عصر (عج)، پل امیر بهادر، خیابان سرلشکر علی‌اکبر بشیری، شماره ۷۱ قرار دارد.
