امروزه، یکی از بحث‌های اصلی در ویرایش، بحث پرداختن به ویرایش متون، براساس گونه‌های زبانی است. انواع ویرایش را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد؛ ویرایش صوری، که مربوط به ظاهر متن است؛ ویرایش زبانی، که مربوط به خطاهای دستوری زبان است و ویرایش محتوایی، که تمرکز ویراستار بر روی محتوای متن است و باتوجه به محتوا و زمینه متن شروع به ویرایش می‌کند. همان‌طور که می‌دانیم، هر زبان از نظرهای مختلف دارای گونه‌هایی متعددی است؛ گونه زبانی معیار که صاحب‌نظران کم‌وبیش تعریف‌هایی مشابه از آن به‌دست داده‌اند، زبانی است که در ورای لهجه‌های محلی و اجتماعی یک کشور قرار دارد؛ گونه زبانی شکسته، شکستن قالب و قاعده اصلی کلمه و واردکردن آن از گفتار به نوشتار است؛ گونه ادبی گونه‌ای از یک زبان است که برای نوشتن استفاده می‌شود وبه دو گونه شعر و نثر تقسیم می‌شود و گونه اداری همان گونه‌ای است که متن قوانین، اطلاعیه‌های دولتی، گزارش‌ها، بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و … به آن گفته یا نوشته می‌شوند. در این پایان‌نامه، براساس روش کتاب‌خانه‌ای، از لحاظ کارکرد ویرایش در گونه‌های زبانی معیار، اداری، ادبی و شکسته موارد مهم دو نوع ویرایش صوری و زبانی بررسی شد. در ویرایش صوری به نشانه‌گذاری، فاصله‌گذاری، املای کلمات و اعداد پرداخته شد و در ویرایش زبانی، خطاهای دستوری درجمله، خطاهای دستوری در حرف و خطاهای دستوری در فعل بررسی شد و در آخر هم واژگان و تعابیر عربی، عامیانه و کهن را به‌طور مختصر در گونه‌های زبانی معرفی کردیم. باتوجه به بررسی انجام‌شده، به این نتیجه رسیدیم که کارکرد ویرایش در هریک از گونه‌های معیار، ادبی، اداری و شکسته متفاوت بوده، گاه نیز در برخی از موارد اصول و قواعد یکسانی مشاهده شد.
به نام خداوند جان و خرد
اینجانب راضیه اسکندریان، متولد ۱۳۷۷ در استان گلستان، شهرستان ترکمن هستم. دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه سمنان در رشته زبان و ادبیات فارسی (گرایش محض) می‌باشم. دوران لیسانس خود را نیز در همین شهر گذرانده‌ام؛ همچنین به عنوان دانشجوی برتر در چند دوره متوالی طرح راد (رده‌بندی استعداد درخشان) شناخته شده‌ام و در تمام دوران تحصیل معدل الف بوده‌ام.
اینجانب به دلیل علاقه به حرفه ویرایش و ویراستاری، دو دوره ویراستاری کامل و ویرایش رایانه‌ای را نزد دکتر یدالله شکری گذرانده‌ام و مدرک فنی‌‌وحرفه‌ای دریافت نموده‌ام و پایان‌نامه‌ای با عنوان “کارکرد ویرایش در گونه‌های زبانی” با راهنمایی جناب دکتر شکری نگاشته‌ام؛ افزون‌بر این موارد بنده یک مقاله با عنوان “بررسی ساختار روایت در داستان ضحاک براساس نظریه ژنت” به‌چاپ رسانده‌ام و مقاله دیگر با عنوان “جایگاه ویرایش در گونه ادبی” که در دست چاپ است.
امیدوارم نقشی در کمک به دوست‌داران ادبیات داشته باشم.
