در عرصه ادبیات، جایی که گذشته و خیال در رقصی هم‌آوا به هم می‌رسند، «گل آبی: سرگذشت نووالیس» نوشته پنه‌لوپه فیتزجرالد، نویسنده نامدار بریتانیایی، همچون جواهری نفیس می‌درخشد. این رمان، که آخرین میراث ادبی اوست و از سوی منتقدان به عنوان یکی از برترین آثارش شناخته می‌شود، روایتی تیزبینانه و هنرمندانه از سرنوشت فردریش فن هاردنبرگ (۱۷۷۲–۱۸۰۱) – معروف به نووالیس، شاعر و اندیشمند پیشگام رمانتیسم آلمانی – ارائه می‌دهد.
این کتاب که در ۲۶۰ صفحه و با ترجمه نسرین رمضانی از سوی نشر روزبهان منتشر شده، مخاطب را به قلب قرن هجدهم آلمان می‌برد؛ دوره‌ای سرشار از شور و شوق ذهنی، مناظره‌های عمیق فلسفی و حرارتی سوزان برای رسیدن به اوج کمال.
کانون رمان، کاوش پرهیجان نووالیس در پی عشق والا و حقیقت بی‌پایان است. روایت بر پایه پیوند ژرف و ناهمسان او با سوفی فون کوهن، نوجوانی دوازده‌ساله که تجسم بی‌گناهی و جرقه‌ای الهی برای این شاعر پرشور بود، شکل گرفته است.
فیتزجرالد با زبانی موجز، شوخ‌طبعانه و آکنده از خلاصه‌های استادانه، منشأ نماد ابدی «گل آبی» را در این رمانس جستجو می‌کند. در قلمرو رمانتیک، «گل آبی» نمادی از همبستگی روح و طبیعت، و تعقیب کمال است؛ مفهومی که از زندگی نووالیس برخاست و به گنجینه‌ای جهانی پیوست.
کتاب نه تنها این عشق را بازگو می‌کند، بلکه با لطافت، تنش میان بلندپروازی‌های نووالیس و واقعیت‌های گزنده – از رنج بیماری و تنگناهای اقتصادی تا جلسات نخبگان فکری – را به نمایش می‌گذارد.
برجستگی‌های «گل آبی»، آن را از یک بیوگرافی معمولی به اثری استثنایی ارتقا می‌دهد. وفاداری تاریخی فیتزجرالد، برآمده از کاوش‌های موشکافانه، محیط فکری و اجتماعی آلمان رمانتیک را با جان‌گیری حیرت‌انگیزی بازآفرینی می‌کند: از گفت‌وگوهای شاعرانه و دانشی تا کوشش‌های یک نجیب‌زاده تازه‌کار. قلم ویژه او – کوتاه و پر از وقفه‌های باریک‌بینانه – لایه‌های فلسفی را با جاذبه روایی می‌آمیزد و رمان را به واکاوی هنری در چگونگی رویش نمادهای ادبی از بستر زندگی واقعی تبدیل می‌کند.
این اثر، جواهری برای شیفتگان ادبیات کهن اروپایی، داستان‌های تاریخی پربار و هم‌پوشانی فلسفه با زیبایی‌شناسی است. کسانی که نثرهای نرم و خیال‌انگیز را می‌پرستند، در این سطور سفری به آستانه قرن نوزدهم خواهند کرد؛ جایی که عشق، بذر خلق هنری می‌شود. با این وجود، اگر به روایت‌های پرجنب‌وجوش و پر از رویدادهای خارجی علاقه‌مندید، تأکید این کتاب بر منظر درونی و تأملات فکری شاید آن‌قدر که می‌خواهید، هیجان‌انگیز نباشد.
«گل آبی» نه صرفاً دریچه‌ای بر یک جواهر ادبی، بلکه نغمه‌ای برای اندیشه در باب آرمان‌باوری رمانتیک است و تأمل در اینکه چگونه یک عشق نامعمول، جهان‌نگری یک شاعر را واژگون ساخت و نمادی ماندگار زایید. این کتاب که قلب منتقدان جهانی را تسخیر کرده، اکنون برای خوانندگان فارسی‌زبان در دسترس است و شایسته تکرار خوانش‌های پی‌درپی.
سهیلا انصاری
منبع: ایبنا
