اثر برگزیده جشنواره پایان‌نامه‌های زبان و ادبیات فارسی با نام «شگردهای ادبی سیف‌الدین محمد فرغانی در بیان اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی» نوشته سارا نظام‌دوست در قالب کتاب از سوی انتشارات استاد شهریار به بازار آمد.
آثار ادبی همواره تابع رویدادهای سیاسی و اجتماعی هستند و مسائلی که در ادبیات مطرح می شوند، از تغییرات مهم در جامعه تأثیر می‌پذیرند.
نویسنده این کتاب با نگاهی به اشعار سیف فرغانی به این نتیجه رسیده که مضمون آثارش سیاسی، اجتماعی و انتقادی به شمار می‌روند و سیف برای بیان اعتراض‌ها و اندیشه‌های سیاسی خود، شیوه‌ها و روش‌های گوناگونی را دنبال کرده است. برخی از این روش‌ها مبارزه مستقیم است؛ مانند سخنان پندآمیز و اعتراض‌گونه به برخی حاکمان، اما در بیشتر موارد روش‌های مبارزه غیرمستقیم را دنبال کرده که از جمله آنها، استفاده از صور خیال و شگردهای ادبی در بیان اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی است.
نتایج بررسی اشعار سیف در این کتاب نشان می‌دهد که در زمینه انواع صور خیال، تشبیه بیشترین کاربرد را در اشعار سیاسی و اجتماعی او دارد. وی از مجاز، کنایه و استعاره به میزان کمتری بهره برده؛ همچنین از سایر عناصر بدیعی استفاده شده در بیان مسائل سیاسی، بیشترین آمار را تضاد، مراعات نظیر، مثل و تلمیح به خود اختصاص داده و نیز در میان دیگر شگردهای ادبی، پربسامدترین شیوه‌ها نماد و طنز است.
نویسنده تاکید کرده که در این پژوهش سعی شده با مطالعه کامل دیوان شاعر، میزان مهارت و بهره‌گیری وی از عناصر بلاغی و بدیعی در بیان مسائل سیاسی و اجتماعی بررسی شود؛ بنابراین دیوان سیف فرغانی مطالعه شده و با استخراج تمام ابیاتی که نکات سیاسی و اجتماعی دارند و در آنها عناصر بلاغی و بدیعی به کار رفته، میزان بهره‌گیری شاعر از انواع شگردهای ادبی مشخص شده است.
انتشارات استاد شهریار اخیراً کتاب «شگردهای ادبی سیف‌الدین محمد فرغانی در بیان اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی» را در ۱۸۷ صفحه و با قیمت ۲۲۰ هزار تومان عرضه کرده است.
