عنوان رسالۀ خانم پریسا افکار امیریون، دکترای زبان و ادبیات فارسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی «تحلیل گفتمان خاطرات زنان از مشروطیت تا امروز» است.
این پژوهش با بهرهگیری از رویکرد تحلیل گفتمان در چارچوب نظریههای جیمز پل جی و روث وداک، به بررسی بازتاب عناصر برجستهٔ هویت زنانه در قالب خاطرهنگاری زنان میپردازد. در این مطالعه، ۱۵ اثر از عصر مشروطه تا امروز مورد تحلیل قرار گرفته است.
یافتههای پژوهش نشان میدهد که این آثار، از طریق کاربرد زبان در موقعیتهای گوناگون، جهانی را ترسیم میکنند که برساختهٔ تجربههای زیستهٔ زنان و گفتمانهای کلان سنت و تجدد در ایران است. به بیان دیگر، روایتهای زنان در خاطرات، بر برجستهسازی مؤلفههای هویت زنانه در دنیای مدرن و بهحاشیهراندن گفتمان سنتی پیشین متمرکز است.
تحلیل گفتمان این خاطرات از منظری چنین مینماید که از دورهٔ مشروطیت و گشایش جامعهٔ ایران بهسوی مدرنیتهٔ غربی، فهم جدیدی از هویت انسانی شکل گرفته و زنان بهتدریج با گرایش به ارزشهای نوگرایانه، هویتهای تازهای یافتهاند که منشأ آن جهان مدرن و تکثرگرایی است.
در ساحتی دیگر، خاطرهنگاران زن توانستهاند ترکیبی سازگار از عناصر مدرن و سنتی پدید آورند؛ یعنی از یکسو با بنیانهای فرهنگی خود پیوند برقرار کنند و از سوی دیگر از فردیت و آزادی انتخاب برخوردار شوند. بدینترتیب، هویت خویش را بر پایهٔ تجربههای زیسته و درک تاریخی از مناسبات دوران مدرن بازتعریف کردهاند. این امر، بیانگر هویت سیال، متکثر و گاه متناقض زن ایرانی در جریان تحولات ساختاری است.
عنوان مقاله علمی، پژوهشی:
«تحلیل گفتمان خاطرات زنان عصر مشروطه و پهلوی»، مجله ادبیات پارسی معاصر ، سال ۱۱ شماره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰
عنوان رساله دکتری:
تحلیل گفتمان خاطرات زنان از مشروطیت تا امروز (بر اساس رویکرد جیمز پل جی و روث وداک)
استاد راهنما: دکتر سیده مریم عاملی رضایی
استادان مشاور: دکتر مصطفی مهرآیین، دکتر طاهره ایشانی
