|
صائب تبریزی
|
تاريخ :
نوزدهم آذر 1399 ساعت 11:56
|
|
کد : 138
|
صائب تبریزی
میرزا محمّدعلی متخلّص به صائب تبریزی و معروف به میرزا صائب بزرگترین غزلسرای قرن یازدهم هجری است. وی در حدود سالهای 970 الی 973 - 1000 الی 1003 هجری - در تبریز یا به قولی اصفهان دیده به جهان گشود.
پدر او میرزا عبدالرحیم، تاجری معتبر بود. خانواده صائب جزو هزار فامیلی بودند که به فرمان شاه عباس از تبریز به اصفهان کوچ کردند و در محله عباس‌آباد سکنی گزیدند.
صائب در اصفهان پرورش یافت و دانش‌های ادبی و عقلی و نقلی را نزد استادان آن شهر و خطاطی را نزد عموی خود شمس‌الدین تبریزی شیرین قلم مشهور به شمس ثانی آموخت. در جوانی به حج رفت و به زیارت مشهد مقدس نیز نایل آمد.
صائب در سال 1003 - 1034 هجری - از اصفهان عازم هندوستان شد و به هرات و کابل رفت. حکمران کابل، ظفر خان، که خود شاعر و ادیب بود مقدم صائب را گرامی داشت. ظفر خان پس از مدتی به جهت جلوس شاه جهان عازم دکن شد و صائب را نیز با خود همراه برد. شاه جهان، صائب را مورد عنایت خود قرار داد و به او لقب مستعدخان داد. در سال 1008 - 1039 هجری - که صائب و ظفر خان در رکاب شاه جهان در برهانپور بودند خبر رسید که پدر صائب از ایران به اکبرآباد هندوستان امده و می‌خواهد او را با خود به ایران ببرد. صائب از ظفر خان و پدر او خواجه ابوالحسن تربتی رخصت طلبید ولی حصول این رخصت تا دوسال طول کشید.
در سال 1011 - 1042 هجری - که حکومت کشمیر به ظفر خان واگذار شد صائب نیز بدانجا رفت و از آنجا به اتفاق پدر عازم ایران شد. پس از بازگشت صائب به ایران در اصفهان به حضور شاه عباس دوم رسید و خطاب ملک الشعرایی دربار صفوی یافت و در این مدت محضرش در اصفهان محل اجتماع اهل ادب و آمد و شد دوستداران سخن بود و او جزبه قصد سیاحت بعضی از شهرها و ناحیت‌های ایران از اصفهان بیرون نرفت و در همان جا به سال 1054 - 1086 هجری - دیده از جهان فرو بست و در باغی که اکنون به قبر آقا معرف است به خاک سپرده شد.
منی محروم ائدن روخساریدن زولفی پریشان‌دیر،
بو دریایی لطافت موجی عنبر ایچره پینهان‌دیر
اگر خورشیدی تابان‌یله سنسیز هم‌شراب اولسام،
لبی لعلی مئی آلودی گؤزومده قانلی پئیکان‌دیر
دد و دامی موسخخر ائیله‌ییبدیر جذبه‌ی عشقین،
دوگون مجنونی شیدا باشینا چتری سلیمان‌دیر
منی مکری رقیب آواره قیلدی یار کوییندن،
چیخاران آدمی فردوس‌یدن تزویری شیطان‌دیر
قاچان عاشیقلرین فیکرینه دوشدو اول عقیقی لب
کی، اونون بیر قارا گؤزلولرینده‌ن آبی حیوان‌دیر
مسلمانام، دئییر مستین، ایچیر عاشیقلرین قانین،
منم کافیر، اگر اول دوشمنی ایمان مسلمان‌دیر
موحببت اهلی هنگی جام و نشاطی درد دن دؤنمز،
نئچون چکسون خومار اول کیم همیشه ایچدیگی قان‌دیر
منی خاکی نه تنها اولموشام مجنون کیمی رسوا،
کی، اول درد دن فلک سنگی ملامت ایچره پینهان‌دیر
فلک‌لر قان ایچر گؤردوکجه تجرید اهلینی، صائیب،
کی، یوقسیزلار حرامی‌لر گؤزینده تیغی عریان‌دیر
***
بو شراب کوزه سینین کؤلگه سی بس ائتدی منه
داها محتاج دئییلم اؤزگه سینین کؤلگه سینه
هانسی سینمیشلاریمی من یئنی دن برپا ائدیم؟
قلب سینیب، قول دا سینیب، یوخ کمکی بیر بیرینه
سئل گلن واختا خبرسیزلری بیردن آپارار
وحدت اهلی بو خطردن قورونار سعی‌له یئنه
هر زامان عشق جاوانلاردا داها حساس اولور
تر بوداق قورخولودور کی، توخونا گؤزلرینه
همسفر وعده خلاف چیخدی، فقط من یئنه ده
راضی لیق ائیله میشمکی، بو سفر خوشدو منه
صائبین فیکرینی حبس ائتمه یه یوخ اختیاریم
اؤزگه عالمده یئتر آرزولاری چون یئرینه
|