خانم دکتر طوبایی در زمینۀ مکتب عرفان شیراز از ابتدا تا پایان قرن هفتم با تکیه بر آرای ابن خفیف، روزبهان بقلی و سعدی شیرازی به پژوهش پرداخته است
خانم دکتر فاطمه طوبایی دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گرایش ادبیات عرفانی، از دانشگاه شیراز هستند.
ایشان دارنده ی مدال طلای المپیاد ادبی دانش آموزی، مدال طلای جشنواره ی جوان خوارزمی و رتبه ی چهارم المپیاد دانشجویی بوده و در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با کسب رتبۀ نخست، فارغ التحصیل شده اند.
وی در تمام دوران تحصیل برخوردار از مزایای بنیاد ملی نخبگان و عضو دفتر استعداد درخشان دانشگاه شیراز بوده است. بیش از ١٠ عنوان مقالۀ علمی پژوهشی با موضوعات ادبیات عرفانی یا ادبیات معاصر به قلم وی نوشته شده و در مجلات معتبر علمی پژوهشی در دسترس است. سه عنوان کتاب نیز از ایشان چاپ شده و در دسترس عموم قرار دارد. ایشان در حال حاضر به عنوان استاد مدعو در دانشگاه شیراز، و دانشگاههای غیر انتفاعی مشغول به تدریس هستند.
ایشان به عنوان سرپرست المپیاد ادبی استان فارس از طرف دبیرخانه ی المپیاد ادارۀ استعداد درخشان استان، منصوب شده اند.
رسالۀ دکتری ایشان در موضوع مکتب عرفان شیراز از ابتدا تا پایان قرن هفتم با تکیه بر آرا ابن خفیف،روزبهان بقلی و سعدی شیرازی است. در ادامه به بررسی رساله ایشان خواهیم پرداخت:
یکی از مهمترین نقاطی که در قرون اولیه خاستگاه تصوف در ایران بوده است و این جریان در آنما ظهور کرده و شروع به رشد و پیشرفت میکند، استان فارس و به شکل اخص شهر شیراز می باشد. در تقسیم بندی های متاخران در باب جریانهای تصوف، با وجود تعدد صوفیان زیسته در فارس و شیراز و آرا جریان ساز آنان، نقش این منطقه و نگرش عرفانی مختص آن در تاریخ تصوف و تحول آن مغفول مانده است و امکان وجود مکتب عرفانی جداگانه ای از مکتب عرفان خراسان و عراق در این خطه بررسی نشده است.در این پژوهش ابتدا پس از جست و جو در باب نحوه ی پیدایش جریان عرفان و تصوف در فارس و شیراز، نخستین عارفان این خطه تا پیش از ابن خفیف استخراج شده اند و جهان بینی عرفانی آنان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. پس از آن با بررسی آرا عرفانی ابن خفیف ، روزبهان و سعدی به عنوان نمایندگان عرفان در شیراز تا پایان قرن هفتم و نیز تحلیل سیر تحول آرا و مقایسه با عارفان دوره ی پیشین، امکان قرار گرفتن تمام این جریان در مکتبی خاص تحت عنوان " مکتب عرفان شیراز" سنجیده شده است.آنگاه مولفه های ممیز این مکتب از مکتب عرفان عراق و خراسان استخراج گردیده و نیز شاخص های اصلی و متمایز آن مشخص گردیده است.
بر اساس یافته های این پژوهش میتوان چنین نتیجه گرفت که در عصر شیخ کبیر و اندکی پیش از او زمینه های شکل گیری مکتب عرفان شیراز در این خطه فراهم شده و اصول و مبانی فکری آن نیز متمایز از دیگر مکاتب شکل گرفته و در حال اشاعه در میان متصوفه بوده است. برخی از شاخصه های مکتب عرفان شیراز مختص این مکتب بوده و مشابه یا متضادی در دیگر مکاتب ندارد و مستقیما از تحلیل جهان بینی عارفان زیسته در این مکتب استنباط شده است. این شاخصه ها عبارتند از: سلوک اعتدالی یا اعتدال در نگرش و منش، اعتقاد به تثلیث " زیبایی،عشق و تجلی"، فضای عفیف زبانی، توجه به جهان " عرفان زبان"، بازتعریف مفاهیم بنیادین در نظام فکری تصوف و در نهایت وسعت دامنه ی هرمنوتیک در کلام.
برخی دیگر از شاخصه های این مکتب اما هنگام مقایسه کردن آن با دو مکتب عرفان عراق و خراسان خودنمایی کرده و پرده از روی برمیدارند. مهم ترین این ویژگی ها عبارتند از: ترجیح صحو بر سکر و بازتعریف مفهوم صحو، قبول سماع شعر و وضع شروط برای شنونده، پذیرش محتاطانه ی کرامات و رجحان پوشیده ماندن آنها، موافقت با اظهار شطحیات تنها در بستر تاویلهای زبانی و بازتعریف مفهوم شطح، ترجیح فقر بر غنا و تعریف آن در دو ساحت ظاهری و عرفانی، رد گستاخی با حق و مراعات ادب تصوف در تمام احوال و مقامات و ...
کانال تلگرامی جشنواره پایان نامه های برتر زبان و ادبیات فارسی